Yucatan Yarımadası, Meksika’nın güneyinde yer almaktadır ve Belize ve Guatemala’ya komşudur. Yarımada boyunca 6000’den fazla cenote bulunmaktadır. Ancak, cenotelerin ne olduğu ve nasıl oluştuğu hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyebilirsiniz.
Cenoteler, Maya döneminde dini ayinler için kullanılmıştır. Günümüzde ise, Meksika’ya gelen turistlerin en önemli uğrak noktaları arasında yer almaktadır. Maya inancına göre, yağmur tanrısı Chaak mağaralarda ve cenote adı verilen doğal kuyularda yaşarmış. Bugün Yucatan Yarımadasındaki çiftçiler hala yağmur tanrısına başvuruyor. Yağmur duası ediyorlar ve cenotelerin suyunun bitmeyecek kadar bol akmasını umuyorlar.
Ayrıca, cenotelerin sadece turistik bir yönü yoktur. Yarımada sakinleri için cenoteler, içme suyu kaynağıdır ve aynı zamanda balıkçılık ve tarım için de kullanılır. Bazı cenotelerde, ziyaretçiler su altı mağaralarını keşfedebilir ve egzotik balık türlerini görebilirler.
Sonuç olarak, Yucatan Yarımadası’ndaki cenoteler sadece turistlerin ilgisini çeken bir yer değil. Aynı zamanda, yerel halk için de önemli bir kaynak ve kültürel inançların bir parçasıdır.
CENOTE NEDİR?
Cenoteler, yeraltı mağaralarıdır. Bu mağaralar, okyanusun sızan suları ve yağmurdan kaynaklanan suların birikmesi sonucu oluşmuştur. Yucatan Yarımadası, milyonlarca yıl boyunca okyanusun altında kalmış bir bölgedir ve bu bölgenin büyük bir kısmı mercan resiflerinden oluşmuştur. Bu resifler, sığ ve ılık sularda gelişmiştir ve kireçtaşı formalarının oluşumu için taşlaşmıştır.
80.000 yıl önce, deniz suyunun seviyesi düşmeye başlamış ve mağaralardaki sular da yok olmuştur. Böylece, nemli mağaralar mineral biriktirmeye başlamıştır. Bu mineral birikintileri ile sarkıtlar ve dikitler oluşmuştur.
55.000 yıl önce dünyanın ısınmaya başlamasıyla, yani buzulların erimesiyle, deniz seviyesi tekrar yükselmiştir. Yıllar içinde mağaralar genişlemeye başlamıştır. Yağmur suları, kireçtaşlarını yavaş yavaş eriterek mağaraların büyümesine katkıda bulunmuştur.
10.000 yıl önce dünyanın soğumaya başlamasıyla deniz suyu seviyesi tekrar düşmüştür. Düşük seviyedeki su, mağara tavanını desteklemeyi devam ettirememiştir ve tavandaki ince tabakalar kırılarak yuvarlak oluklar açılmıştır. İşte bu olukların açılması ile cenoteler içinde hayvanlar ve bitkiler üremeye başlamıştır. Ve zamanla cenotelerin genişliği git gide büyümüştür.
Şu an, cenotelerde yaşayan balıklar tuzlu ve kıyı sularda yaşayan turuncu renkli yelken molly balığı, Orta Amerika’ya özgü çiklet balığı ve bitki olarak nilüferdir. Cenoteler, kireçtaşıyla çevrili berrak suların dolu olduğu yerlerdir ve bugün dalış için en can alıcı yerlerin başında gelmektedir.
Cenoteler, Meksika’da Yucatan bölgesinde görülecek ve içinde yüzülecek en güzel deneyimlerden biridir. Hele bazı cenoteler var ki içinden çıkasınız gelmiyor. Sadece Tulum ve çevresinde 300’e yakın cenote olduğu söylenmektedir. Hepsi halka açık olmasa da açık olanların bile sayısı oldukça fazladır.
Cenotelerin yapılarına göre üç türü vardır. İlki açık cenote olup üstü tamamen açıktır, ikincisi yarı açık cenote yarısı mağara yarısı açık şekildedir ve üçüncüsü ise mağara içinde bulunan kapalı cenotelerdir. Cenoteler, doğal güzellikleri ve tarihi dokuları ile keşfedilmeyi bekleyen birçok sırrı barındırmaktadır.
Cenotelere Gitmeden Önce Yanınıza Almanız Gerekenler
Deniz kıyafeti (mayo, bikini, şort) ve havlu
Sinek kovucu sprey
Sualtı için maske ve deniz ayakkabısı ya da patik
Su geçirmez kamera veya telefon kılıfı ya da gopro
Valladolid Çevresindeki Cenoteler
CENOTE SUYTUN
Valladolid şehrinden 15 km uzaklıktaki cenote güzel bir yarı açık cenote örneğidir. Cenote’ye girdikten sonra platform üzerinden cenote’yi yukarıdan görebilir ve fotoğraflayabilirsiniz. Zaten Yucatan Yarımadasındaki en fotojenik cenote’lerden biridir.
Araç park noktasının hemen karşısındaki gişeden sadece nakit olarak biletlerinizi alarak 5 dakika yürüyüş ile cenote’nin girişine varabilirsiniz. Ayrıca duş alınacak alanlar, saklama dolapları ve tuvalet gibi önemli yerler bulunmaktadır.
Cenote’nin içine güneş ışığının vurduğu saat aralığı 12:00-15:00 arasıdır. Bu saatler arasında giderseniz o instagram’da gördüğünüz kareleri yakalama şansınız olur. Fakat belirttiğimiz saatlerin en kalabalık olduğu zaman olduğunu da özellikle belirtmek isteriz. Ama ille de ışık yüzmesini görmek isterseniz bu saatler arasında gitmeniz kaçınılmaz olacak. Düşük ışıklı fotoğraf makinanız olursa çok güzel fotoğraflar çekebilirsiniz.
Cenote Suytun suyu derin olmadığı için bu cenote’de dalış yapılmaktadır. Sadece yüzmeye izin veriliyor. O da mutlaka can yemeği ile. Giriş biletinizi aldıktan sonra gişenin yan tarafından ücretsiz can yemeğinizi alabilirsiniz.
Cenote Suytun sadece bu fotoğrafını eklediğimiz yerden ibaret değil. Giriş biletinizle içerideki iki cenote’ye birden girebilirsiniz. Gişedeki görevliden ikinci cenote’nin tam konumunu sorup tarif almanızı öneririz.
Ziyaret Saatleri: 09:00 – 17:00 (son kabul saati 16:30)
Giriş Ücreti: 120 MXN
CENOTE IK-KIL
Chichen Itzá antik kentine yalnızca bir kaç km uzaklıkta Yucatan’ın en en güzel cenotesi olduğunu açıkça söyleyebiliriz. Yucatan Yarımadasındaki en popüler ve en çok ziyaret edilen cenote’dir. Chichen Itza’yı ziyaret eden her turist sonrasında mutlaka Cenote Ik-Kil’e gelir. Sabah 11:30’dan gitmeniz halinde büyük tur gruplarının Cenote’de olduğunu unutmadan ziyaret saatinizi ona göre ya 11:30 öncesine ya da akşam üzerine ayarlayın. Çevresi yeşillikler ve sarmaşıklarla sarılı Cenote Ik-Kil’e yukarıdan baktığınız zaman şaşkınlık verecek kadar güzel olduğuna şahit olacaksınız.
Ziyaret Saatleri: 09:00 – 17:00
Giriş Ücreti: 480 MXN + 80 MXN vergi
Diğer cenote’lerin aksine Chichen Itza’da giriş ücreti kredi kartıyla ödenebiliyor.
DZTINUP CENOTE (Cenote Xkeken ve Cenote Samula)
Cenote Xkeken nemli bir cenote olmasına rağmen suyunun sıcaklığı yıl boyu 25 derece olduğu için hem yüzmek hem de dalış için en çok tercih edilen cenotelerden biridir. Cenote’ye inen merdivenleri inerken kaygan olduğunu unutmadan dikkatli inmelisiniz. Ve yüzerken yardımcı olması için bir halat gerili. Bu halattan destek alabilirsiniz. Olası bir kazaya karşı ise cenote içinde can kurtaran hizmet vermektedir.
Cenote Samula, Xkeken’e göre daha geniş ve daha yüksek bir mağara içindedir. Buraya gelmeye karar verdiyseniz her ikisini de görmenizi öneririz.
Ziyaret Saatleri: 08:00 – 19:00
Giriş Ücreti: Kompleks içerisinde iki tane cenote olduğu için tek ya da iki ziyaret olarak tercihte bulunmanız gerekiyor. Tek cenote girişi 80 MXN, iki cenote ziyareti 125 MXN’dir.
CENOTE SAN LORENZO OXMAN
Yucatan Yarımadasındaki diğer cenoteler gibi kalabalık olmayan ve yüzmeye en uygun cenote’lerden biridir. Gişeden biletinizi alıp cenote’nin girişine vardığınızda aynı Cenote Ik-Kil’e benzer bir manzara noktası var. Hatta Cenote Ik-kil’i andıran bir görüntüsü de var. Buradan sonra 70 basamak inerek cenote’ye ulaşılıyor. Kalabalık olmadığı için yüzmekten çok keyif alacaksınız. Ayrıca doğal halatlara tutunup tarzan misali suya atlayıp çok eğleneceğiniz dakikalar geçireceğiniz de garanti.
Ziyaret Saatleri: 10:00-17:00
Giriş Ücreti: 80 MXN
Tulum Çevresindeki Cenoteler
GRAN CENOTE
Tulum’un en popüler en instagramlık cenotesidir. İki mağaradan oluşan cenotede her iki bölüme de tahta yüyürüş alanlarından ulaşabilirsiniz. Eğer sadece fotoğraf çekilmek için gidiyorsanız karşınıza çıkan ilk tahta merdivenden inmeyip ikinci bölüme gitmeniz gerekiyor. Ayrıca Tulum’daki en pahalı cenotelerden biridir de. Çok abartıldığı kadar güzel olmadığını belirtmek istiyoruz. Ve bilmeniz gereken en önemli şey; çalışanların çok kaba olduğu. En ufak bir takıntı halinde sizi cenote’ye sokmuyorlar!
Ziyaret Saatleri: 08:10 – 16:45
Giriş Ücreti: 180 MXN
CENOTE AZUL
Suyunun rengi yüzünden mavi cenote olarak da anılır. Tulum ve Playa del Carmen arasında kalan cenote derin değildir. O yüzden iyi bir yüzücü değilseniz ve çocuklarınız varsa buraya gidebilirsiniz.
CENOTE ZACIL HA
Küçük ve üstü açık olan cenote yüzmek için tercih edilebilir cenotelerden bir tanesidir. Ama ille de gidilmesi gereken bir cenote olmadığını söylemek isteriz.
Giriş Ücreti: 80 MXN
CENOTE JARDIN DEL EDEN
Pandorosa cenotesi olarak bilinen cenote ormanla çevrili açık bir cenotedir. Yüzmek, snorkel yapmak ve kaya atlayışı yapılabildiği için en eğlenceli cenotelerden biridir.
Giriş Ücreti: 200 MXN
CENOTE TAK BE HA
Taak Bi Ha olarak da biliniyor. Cenote Dos Ojos’un bulunduğu park içindedir. Küçücük bir girişten müthiş bir mağara içine giriliyor. Tulum çevresinde mutlaka mağara cenotesine girmelisiniz. Ve girecekseniz de orası mutlaka Tak Be Ha olmalı!
Giriş Ücreti: 300 MXN
LAGUNA KAAN LUUM
80 metrelik ciddi derinliği olan cenote tam bir lagün gibidir. Devasa büyüklükte olup kuşbakışı bakıldığında Belize’deki Blue Hole’e çok benzemektedir. Çünkü suyun rengi ortaya doğru koyulaşmaktadır. Zaten derinliğin 80 metresi de tam bu koy renkli yerdedir. Paddle board ve kano yapmak için en uygun yerdir.
Ziyaret Saatleri: 09:00-17:00
Giriş Ücreti: 100 MXN
CLAN DESTINO CENOTE BAR
Yanlış okumadınız evet adı üzerinde cenoteye bar yapmışlar. Buraya gelip hem bir şeyler içip yiyebilir hem de cenotede yüzmenin tadını çıkarabilirsiniz.
Ziyaret Saatleri : 24 saat açık
Giriş Ücreti : Ücretsiz
Dalış Yapılabilecek Cenoteler
Eğer Meksika’da hatta hayatınızda benzersiz bir macera yaşamak istiyorsanız tabi klostrofobiniz yoksa mutlaka cenote dalışı gerçekleştirmelisiniz. Cenote dalışı yapmak için brövenizin olması şart. Su sıcaklığı 24 derece olduğundan shorty giymek yeterlidir. Sualtı feneri ve sualtı kameranızı mutlaka yanınıza alın. Hayatınızda belki de ilk defa cenote dalışı yapacağınız için hem sualtı görüntülerini hem de kendinizi çekip bu anınızı ölümsüzleştirebilirsiniz.
Önerebileceğimiz dalış okulları;
- Koox Diving (Cancun, Tulum ve Playa del Carmen’de yerleri mevcut)
- Agua Clara Diving (Tulum ve Cozumek adasında yerleri mevcut)
- Bluelife: (Cancun, Tulum ve Playa del Carmen’de yerleri mevcut)
- La Calypso (Yeri Tulum’dadır)
1 cenote dalışı 100 -160 USD, 2 cenote dalışı 130-190 USD arasıdır. Bu fiyatların üzerine ucuz olduğu söylemek doğru olmaz.
CENOTE CALAVERA (Fotoğraf ve Dalış için ideal)
Buraya kafatası cenotesi de denir. Çünkü güneş ışınları cenotenin içine yansıyınca ortaya gerçekten kafatası görüntüsü çıkıyor. Dalış için en güzel cenotedir. Hem fosilleri hem kaya oluşumlarını görebilirsiniz. Cenote içinde dalış yuvarlak çizilerek yapılır. Ve bir çok alan alçak olduğu için eller göğüste ya da göbekte duracak pozisyonda dalış yapılmaktadır.
Cenoteye girdikten sonra içeride eşya koyacak emanet dolapları olmadığı için tek başınıza gelirseniz özel eşya almamaya özen gösterin. Dalış yapmayacak olsanız bile bu cenote calavera son zamanların en iyi fotoğraf noktalarından bir tanesidir. Cenotenin bir kaç tane deliği olduğu için atlamalı, zıplamalı eğlenceli vakit de geçirebileceğinizi hatırlatmak isteriz.
Ziyaret Saatleri: 09:00-16:00
Giriş Ücreti: 100 MXN
CENOTE ANGELITA (Dalış için ideal)
Küçük melek anlamına gelen cenote Meksika’nın dalış yapılacak en ilginç cenotesidir. Cenotenin 30 metre derininde halocline adında büyülü bir gaz tabakası vardır. Hidrojen sülfit ile tatlı ve tuzlu suyun birbirine karışmasından ortaya kumlu bir tabaka çıkar.
Cenote alanında emanet dolabı ve tuvalet gibi ihtiyaçları giderecek yerler yoktur.
Ziyaret Saatleri: 08:00-17:00
Giriş Ücreti: 300 MXN
SAS ACTUN (Dalış için ideal)
Maya dilindeki anlamı beyaz mağaradır. Dünyadaki en uzun yeraltı mağarasıdır. Sas Actun yüzlerce obrukla bağlantısı olan mağara sistemidir. Mesela listemizde yazdığımız Dos Ojos Cenotenin Sae Actun mağara sistemine bağlantısı vardır.
DOS OJOS (Fotoğraf ve Dalış için ideal)
Bize göre dalış yapılacak en güzel cenotedir. Eğer bir kere dalış yapma hakkınız olacaksa onu da Dos Ojos’tan yana kullanın deriz. Dalış dışında da masmavi, berrak suyunun içinde yüzerken en keyif alacağınız cenotelerden biridir. Gi
CENOTE EL PIT (Dalış için ideal)
Quintana Roo bölgesindeki en derin cenotedir. Yine görüş açısının yüksek olmasıyla da dalışı daha keyifli hale getirmektedir. Cenotenin girişi dar olsa da suya girdikten sonra dibe doğru git gide genişlemektedir. 30 metre derinlikte cenotede yine tuzlu ve tatlı suyun birbirine karışmasından dolayı gaz tabakası vardır. Suyun dibinde hayvan ve insan kemiklerine de denk geleceğinizi şimdiden söyleyelim. Ayrıca güneşli bir günde dalış yapacaksanız güneş ışınlarının dansına da şahit olursunuz.
Ziyaret Saatleri: 08:00-17:00
Giriş Ücreti: 475 MXN
Snorkel Yapılabilecek Cenoteler
CENOTE CAR WASH
Burası büyük ve açık bir cenotededir. Göl cenkte de denmektedir. Cenote içindeki balık ve bitki örtüsü sayesinde su altı oldukça keyifli bir cenkte olduğundan maskenizi alıp burada snorkel yapabilirsiniz.
İsminin car wash olması alakasız değil. Yola yakın konumda olduğu için taksiciler buradan gelip arabalarını yıkamak için su taşırmış. Bu olayın gün be gün devam etmesi üzerine cenote bugünkü adını almış.
Ziyaret Saatleri: 09:00-17:00
CENOTE DOS OJOS
Sualtı mağara sistemine sahip dos ojos dalış ve snorkel için en iyi cenotelerden bir tanesi. Dos ojos iki göz demek. 70 metre yüksekliğindeki cenkte 400 metrelik bir geçişle bağlı olduğundan iki gözlü denilmiştir. Tulum’un en iyi cenote mağarasıdır.
Hatta Dos Ojos’a kadar gelip hazır giriş parası da ödemişken cenotenin hemen ilerisindeki niche ha cenotesini de ziyaret etmelisiniz.
Ziyaret Saatleri: 08:00-17:00
Giriş Ücreti: 350 MXN, eğer mağara içi ziyaret de isterseniz kişi başı 650 MXN. Dos Ojos kompleksinde bir çok cenote olduğu için girişte brifing veriliyor. Siz gösterilen fotoğrafların içinden hangisine girmek istediğinize karar veriyorsunuz. Her ziyaret etmek istediğiniz yerin ücreti farklılık gösterdiği için girişteki rehberler size bu konuda yardımcı oluyor.
CASA CENOTE (Cenote Manati-Cenote Tanka)
Bu cenote de açık yani göl gibi olup nohoch na chich isimli yeraltı mağarasına bağlanmaktadır. Bu cenkte tuzlu ve tatlı suyun karışımıdır. Mağara cenotelerde bu olay yoktur. Hepsi tatlı sudur. Serbest dalış, tüplü dalış, snorkel ve yüzmek için ideal bir cenote’dir.
Ziyaret Saatleri: 09:00 – 17:00
CENOTE CASA TORTUGA
Bu en yeni açılan cenotelerden biri olduğu için turistler tarafından henüz keşfedilmemiştir. Kompleks içinde 3 tane cenote vardır. İkisi mağara biri açık cenotedir.
Ziyaret Saatleri: 09:00-17:00
Giriş Ücreti: 350 MXN
En iyi mağara cenoteleri
CENOTE PET CEMETERY
Sae Actun’un sisteminin bir parçası olan pet cemetery ismini cenkte içinde bulunan hayvan kemiklerinden almıştır. İl başta bulunan kemiğin köpeğe ait olduğu sanılsa da aslında bulunan kemik soyu tükenmiş tarih öncesi bir deveye ait olduğu tespit edilmiştir. Mağara içinde bir dolu yarasa yaşamaktadır. Dalıştılar için de iyi bir cenkte olması hala kemiklerin orijinal yerinde ve halinde durmasıyla fosilleri görebilmelerinden kaynaklıdır. Bu cenotenin girişi Cenote Dos Ojos veya El Pit’ten yapılmaktadır.
Ziyaret Saatleri: 08:00 – 17:00
Giriş Ücreti: 350 MXN
Cenote Hakkında Bilmeniz Gereken Önemli Bilgiler
Mutlaka yanınızda nakit para bulundurun. Kredi kartı geçerli değil.
Dolar ile ödeme yapmayın. Meksika Peso’su (MXN) harcamak her zaman en karlısıdır.
Suya girmeden önce vücudunuza güneş kremi ve sinek spreyi sürmeyin.
Suya girmeden önce duş almanız zorunlu.
Cenote içine yiyecek ve içecek sokmak yasak.
Bazı cenote’lerde mikrofon yasak.
Eğer cenote içinde yüzmek için can yemeği şartı varsa. Can yeleklerininin her zaman giriş ücretine dahil olduğunu unutmayın.
Mutlaka cenote ziyaretini ya sabah çok erken saatte ya da akşam üzeri cenote’nin kapanmasına bir saat kala önceden yapın.
